بتن یکی از مصالح کاربردی و بسیار مهم در صنعت ساخت و ساز محسوب می‌شود که برای کارایی و نتیجه مطلوب این مصالح ساختمانی معمولا از افزودنی هایی در آن استفاده می شود. روان کننده ها از مواد افزودنی شیمیایی به بتن ها هستند که برای بالا بردن عدد اسلامپ بتن و کم کردن آب به کار می روند. انواع فوق روان کننده بتن موجب روان تر شدن بتن ها شده و خلل ها و فرج های محل ریخته شده بتن را هم به راحتی پر می‌کنند.
فوق روان کننده بتن چیست؟
هر ساختمان یا سازه ای که ساخته می شود، نیاز به مقاوم سازی و استحکام لازم دارد. یکی از مصالحی که به این سازه‌ها استحکام می بخشد، بتن است. این مصالح در زمان های خاص نیاز به رسیدگی و پرداخت دارند. یکی از موادی که با آن بتن را پرداخت می‌کنند، روان کننده ها هستند که دارای سه درجه مهم روان کنندگی هستند. انواع فوق روان کننده بتن یا ابر روان کننده‌ها نمونه ای از آنها هستند که مهم‌ترین دلیل تولید این مواد کم کردن آب مصرفی در زمان تولید بتن است و موجب بیشتر شدن استحکام بتن می‌شود.
این مواد در تمامی منافذ بتن نفوذ می‌کند، هوای حبس شده در داخل بتن را کاهش می‌دهد و مقاومت بتن را هم بیشتر می‌کند. یک بتن خوب معمولا مقاومت خوبی دارد. مدول الاستیسیته بالا، انعطاف پذیری خوب و نفوذپذیری کم از ویژگی‌های بتن های مناسب است که این روان کننده ها و انواع فوق روان کننده بتن برای تقویت این ویژگی‌ها به بتن اضافه می شوند تا فرایند بتن‌ریزی راحت تر انجام شود. این مواد روان کننده را می‌توان در زمان ساخت یا زمان بتن ریزی به بتن اضافه نمود.
انواع فوق روان کننده های بتن
این فوق روان کننده ها از مصالح رایج و مواد افزودنی در بتن ها هستند که به صورت مایع و پودری در بازار وجود دارند. مهم‌ترین انواع فوق روان کننده بتن در چهار دسته در بازار وجود دارند. این دسته ها شامل موارد زیر می شوند:
بیشتر بخوانید: هاردنر
بر پایه پلی کربوکسیلات اتر
این افزودنی بتن نسبت آب به سیمان را در بتن بسیار کاهش می‌دهد و با کم کردن نفوذپذیری بتن در مقابل مواد شیمیایی موجب دوام بیشتری آن می شود. با اضافه کردن این فوق روان کننده به مخلوط بتن یا حتی ملات سیمان موجب می شود، لایه بارداری از مولکول های آن در کنار ذرات سیمان قرار بگیرد و آنها را از هم جدا کند.
نیروی آب‌گریزی که این افزودنی دارد مولکول های بزرگ را توسط ذرات سیمان جذب می‌کند و مولکول آب را از ذرات سیمان دور می کند که همین موجب روان شدن مخلوط بتن یا ملات سیمان می‌شود. بعد از مدتی این بار های ایجاد شده توسط القای معکوس نابود می‌شود، اسلامپ بتن افت می‌کند و فرایند گیرش شروع می شود. این مواد افزودنی در قطعات پیش ساخته و در مقطع‌های باریک که آرماتور زیاد دارد، زیر آب، بتن خود متراکم، پیش تنیده، بتن ریزی ضد انفجار کاربرد دارد.
روان کننده بر پایه نفتالین
از انواع فوق روان کننده بتن است که بر پایه نفتالین بوده و برای ساخت سازه های بتنی دارای مشخصات مکانیکی مناسبی هستند و در آب و هوای خنک و معتدل تولید و استفاده می شوند. این محصول از پلیمر مصنوعی تولید می شود که مقاومت اولیه و نهایی بتن را بدون کم کردن مقدار آب افزایش می دهد و موجب کاهش نفوذپذیری و دوام بیشتر بتن ها می‌شود.
از ویژگی های این محصول می توان به بیشتر شدن خواص پمپ پذیری و کار پذیری در کارگاه، کسب رئولوژی مناسب، کاهش جدا شوندگی بتن ها اشاره کرد. کاربرد انواع فوق روان کننده بتن بر پایه نفتالین در ساخت بتن هایی که درصد کمی آب جذب می کنند، ساخت بتن پر مقاومت، پمپاژ سریع بتن و بتن ریزی، بتن ریزی تیرها، پل ها، دیوارهای برشی، بتن هایی که دانه های شن و ماسه خوبی ندارند است.
بر پایه ملامین
این ماده شیمیایی هم از انواع فوق روان کننده بتن است که موجب کاهش مقدار مصرفی آب و افزایش روانی بتن می شود و در اسلامپ و چسبندگی بتن موثر است. کم کردن و افزایش زمان‌گیرش نقش مهمی در بتن های نهایی دارد. این فوق روان‌کننده در مصرف سیمان و آب موثر است. محاسبه دقیق کیفیت و نوع بتن نهایی موجب کاهش در هزینه و زمان عملیات ویبره می‌شود و روانی بتن را بیشتر کرده و موجب مقاومت فشاری می‌شود. ترک‌خوردگی بتن را کمتر کرده و موجب چسبندگی آرماتور و بتن ها می‌شود.
بیشتر بخوانید: محصولات شیمیایی
بر پایه لیگنو سولفات
این هم از انواع فوق روان کننده بتن است که سطح کششی آب بتن را کمتر می‌کند، ذرات سیمان را افزایش می‌دهد، آن را بهتر پخش می‌کند و به روان کردن بهتر بتن هم کمک می کند. این ماده افزودنی خمیری را آماده می کند که هم روان بوده و کار کردن با آن راحت تر و موجب مقاومت بالای سازه ها می شود.
هرچه میزان جرم مولی انواع فوق روان کننده ها بر پایه لیگنو بیشتر شود، قدرت روان کنندگی آن هم افزایش پیدا می‌کند. البته حل کردن نمونه های پودری این ماده کمی مشکل است و در مخلوط آخر کمی رسوب باقی می‌گذارد. از این محصول در بتن ریزی با پمپ، کاهش مقدار آب انداختگی، بتن ریزی دیوارهای برشی، تیرها، ستون ها و موجب چسبندگی مواد در صورت دانه بندی نامناسب می شود.
کاربرد روان کننده‌ی بتن
انواع فوق روان کننده بتن را می توان به صورت تاثیرگذاری برای آماده سازی انواع الزامات در پروژه ها به کار گرفت. تولیدکنندگان بتن می توانند از این افزودنی های روان کننده برای بیشتر شدن اسلامپ بدون اضافه کردن آب استفاده بهتری کنند. پیمانکارها هم می توانند با استفاده از انواع فوق روان کننده ها برای راحتی و سرعت فرایند های جای دهی و تراکم استفاده کنند. زیرا تسهیل فرایند ها موجب می‌شود، نیروی انسانی کمتری را به کار گرفت و حتی فعالیت های ساخت‌وساز با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: کفسازی غذایی و دارویی
معایب روان کننده های بتن
اگر از انواع فوق روان کننده بتن به درستی و میزان مناسب استفاده شود، بسیار مفید و موثر خواهند بود. مشکل از زمانی شروع می‌شود که بیشتر از مقدار لازم از آن مواد استفاده شود که باعث گسیختگی و جداسازی اجزای بتن می‌شود و کیفیت و استحکام بتن را هم کمتر می کند. با استفاده کردن نامناسب و بیش از اندازه از این مواد فرایند محکم شدن بتن به تاخیر می‌افتد و در آخر بتنی تولید می‌شود که خواص مناسبی نخواهد داشت.
کلام آخر
واکنش اولیه و مهم استفاده از انواع فوق روان کننده بتن در بتن مانند: انواع روان کننده ها است که موجب باردار شدن ذرات الکترواستاتیکی می‌شود. فضای بین ذرات سیمان بیشتر شده و آب به راحتی از بین ذرات ریز دانه سیمان تا حدود ۱۰ % تا ۲۵% نیاز آب در مخلوط بتن کمتر می شود. امید است این مقاله برای شما دوستان و همراهان همیشگی بتن سخت آریان مفید بوده باشد.